In het geboortejaar van Gerard Reve (1923) verschijnt de roman 'Kees de jongen' van Theo Thijssen. Deze roman geldt inmiddels als een klassieker, evenals 'De Avonden' (1947) van Reve. De respectievelijke hoofdpersonen, Kees Bakels en Frits van Egters, zijn jongens van alle tijden. Hun innerlijke verlangens en ambities vieren hoogtij, maar de omstandigheden zitten tegen. Vader vroeg of laat onverstaanbaar, moeder steeds verdrietiger. De zoon nadert een drempel, hij is geen kind meer en moet bepalen wat hij met zijn leven wil. Terwijl in beide boeken bladzij na bladzij duidelijker wordt dat er van alle voorgenomen plannen niets terecht zal komen, voltrekt zich aan het slot een wonderlijke omkering. Precies wanneer wat de hoofdpersoon zich ten doel heeft gesteld niet haalbaar blijkt, beleeft hij iets dat hem uittilt boven die werkelijkheid. Kees Bakels krijgt zijn eerste kus van een meisje. De eerste grote overwinning, die alles in een ander daglicht plaatst: hij is niet langer alleen. Voor een dergelijk happy end van alle tijden is Frits van Egters niet in de wieg gelegd, over homosexualiteit wordt in 1947 nog in alle talen gezwegen. Frits wil aan het eind van de roman zijn vrienden bezoeken. Het is oudejaarsnacht en niemand is thuis. Er zit niets anders op dan terug te keren naar de voor hem onhoudbare werkelijkheid van zijn ouders, waaraan hij zich op een eerder, beslissend moment niet openlijk heeft durven onttrekken. Uiteindelijk ontdekt hij echter toch een weg, die zowel aan zijn ouders als aan zijn eigen beleving recht doet. Hij beveelt zijn ouders aan bij God, een daad van liefde. God ziet de ouders, maar de zoon presenteert ook zichzelf.
'Elk boek is een autobiografie', zei Reve in 1987 in een radio-interview. Hij schreef De Avonden omdat zijn psychiater, C. J. Schuurman, hem had geadviseerd alles op te schrijven. Wat hij dacht en voelde, zijn onuitgesproken bezwaren tegen zijn ouders en het vruchteloos zoeken naar communicatie met hen, zou door het toe te vertrouwen aan het papier en vervolgens te publiceren niet langer onopgemerkt blijven. Reve benoemt het thema van De Avonden als volgt.

De menselijke liefde is ontoereikend, zowel krijgen als geven is aan een overmaat van beperkingen gebonden. Maar de mens is meer dan zijn sociale vaardigheden. Reve is zich er pijnlijk van bewust dat goede bedoelingen vaak geen vorm vinden, en dat wat de materiële werkelijkheid laat zien niet alles zegt over wat mensen in wezen met elkaar voor hebben.

Frits van Egters begeeft zich in een ruimte die, voorbij het onvermogen tot geven en ontvangen, toenadering mogelijk maakt. Niet langer hangt zijn bestaansrecht af van het begrip en de waardering van zijn ouders, niet zij moeten hem gelukkig maken, maar hij wil bijdragen aan hun geluk. Gevangen in zijn onvermogen daartoe doet hij een beroep op hulp van een ander, en wendt hij zich tot God. Hij vraagt of God, die toch Liefde is, van zijn ouders wil houden. Een Reviaanse liefdesverklaring.

Reve vergelijkt het genre van Thijssen met dat van Nescio, en noemt het huiskamerheroïek. (Geschoolde Arbeiders / 310) Kees, de jongen, die zich in gedachten ziet als een romantische held.

Frits van Egters is het prototype van de anti-held. Hij maakt zich geen illusies. Over zijn eigen werk zegt Reve in 1962 het volgende.

Reve mist in Nederland kunstbroeders met wie hij de problemen van literaire vormgeving kan bespreken. Het maakt voor hem schrijven nog meer dan het per definitie al is tot een eenzaam en moeizaam proces.

Het kunstmatige en dus betrekkelijke van etiketten plakken voor lief nemend, positioneert Reve zich vanaf 1966 als een 'romantisch-decadent schrijver met een mystiek-religieuze inslag' (Een Eigen Huis / 214).

Niet alleen beschouwt hij zich temidden van collega-schrijvers als een eenling, ook ontmoet hij bij lezers wanbegrip aangaande datgene wat hij in zijn werk vertolkt.

De mystiek-religieuze inslag is geen toegevoegd ingrediënt, maar vormt de basis van Reve's schrijverschap. Mystiek als kunstvorm, los van een religieus besef, zegt hem echter weinig.

In de beleving van Reve verwijst alles naar een mysterie, dat wel religieus te duiden, maar niet rationeel te verwoorden valt. Het kan beleefd, maar niet begrepen worden.

Classicisme, romantiek, decadentie en mystiek, vier (kunst)fasen die elkaar opvolgen, en telkens opnieuw begint dit proces van zoeken naar uitingsvormen weer vooraan. De even logische als onontkoombare cirkelgang van het menselijk streven, zowel psychologisch, op individueel nivo, als binnen de literatuurgeschiedenis. Wat betreft zijn schrijverschap streeft Reve een hoge ambitie na.

Over de moeite die hij daarvoor wil doen zegt hij:

Bij dit alles moeten het dan ook nog gewone mensenboeken blijven, voor iedereen toegankelijk.

De grote opgave en uitdaging is voor hem:

Zijn roman Een Circusjongen prijst hij met gepaste trots aan als een keukenmeidenroman. Graag ook zou hij willen schrijven in de stijl van Hedwig Courths-Mahler, de Duiste schrijfster van 'Ze hadden elkaar zo lief' en meer dan 200 andere romans over vrouwen, die na veel ontberingen toch het geluk vinden. Hij benijdt haar verkoopcijfers.

Gelukkig voor ons, zijn lezers, heeft Gerard Reve niet gefaald. Het is hem allemaal gelukt. Maar zeker is veel door ons nog onopgemerkt gebleven.