'Vijftig procent wat over ons geschreven is klopt niet. Ik vrees dat ook veel van het andere niet klopt. Hij verbergt dat door enorm veel details te geven. Dat moet de schijn wekken dat alles klopt. Maar zijn mening lijkt nergens op. Het is ontluisterend.' Aldus Willem van Albada over de biografie van Nop Maas. Voor het eerst reageert 'Teigetje' op het door recensenten veelgeprezen werk van Maas. Hij deed dat in een gesprek met Bert van Galen in de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA). Woensdag 8 september was daar de opening van de tentoonstelling Teigetje & Woelrat, in het Gerard Reve museum op de tweede etage.

De tweehonderd bezoekers werden welkom geheten door directeur Hans van Velzen die de expositie typeerde als een bijdrage aan de studie over de schrijver. Honderden foto's uit de periode 1964 - 1971, gemaakt door zowel Van Albada als later ook Van Manen, weerspiegelen een prachtig tijdsbeeld, aldus Van Velzen. Een selectie van de meest ontroerende opnamen is tot eind november te bezichtigen in de gratis toegankelijke OBA (elke dag van 10 - 22 uur). In de vitrines van het museum zijn ook brieven uit de Friese tijd neergelegd, en boeken met opdrachten voor Teigetje en Woelrat.

Herman Finkers verrichtte de officiële opening van de expositie. Met de opmerking dat het hier gelukkig geen 'geheime opening' betrof had hij de lachers op zijn hand. De cabaretier haalde een herinnering op aan zijn studententijd in Groningen. Daar zag hij in 1975 Reve op tv tijdens het omstreden optreden in Kortrijk. Wat Finkers toen raakte was Reves uitspraak: 'Poëzie is de enige werkelijkheid'. De schrijver verwees daarmee naar de 'onbenoembare waarheid'. Maar de andere studenten zagen alleen hun beeld bevestigd van Reve als racist. En zetten een plaat op met Zuid-Afrikaanse strijdliederen.

Finkers las een ongepubliceerde brief voor, van 31 oktober 1969, gericht aan een vrouw in Arnhem. De inhoud is nog immer actueel. Reve viel de vrouw bij in het besluit om haar stervende man weg te houden bij een priester die in zijn optreden te ver zou zijn gegaan. Niemand mag God claimen, aldus Reve in zijn schrijven. Hij vond het juist dat de vrouw haar hart had gevolgd door een andere kerk te zoeken waar zij zich beter thuis voelde. Overigens hield Finkers de aanwezigen voor dat het deze dag, 8 september, 'Maria Geboorte' was. Daarom zou er zegen rusten op de bijeenkomst.

Het Theater van 't Woord, bovenin de OBA, zat vervolgens mudvol voor het interview met Van Albada en Van Manen die zich overigens uitsluitend als Teigetje en Woelrat lieten aanspreken. Van Albada haalde herinneringen op aan zijn eerste ontmoeting met Reve, op 15 december 1964. Hoewel hij zei een stadmens te zijn, had Van Albada de periode op het Friese platteland niet als eenzaam ervaren: 'Het was een groene oase. Zij het primitief, zonder doorspoel-wc en douche. Gerard was heel gelukkig in die tijd. Hij vond de stilte om goed te kunnen werken. Al ergerde hij zich in toenemende mate aan omgevingsgeluiden die hem stoorden. De mensen die er woonden hebben ons gewoon geaccepteerd. Hij deed eerst of ik zijn zoon was. Later was ik Willem en hij Van het Reve.

In 1969 is Woelrat bij ons gekomen. Ik had behoefte aan een jongere vriend. Met Gerard scheelde ik achttien jaar. Hij kon zwaar depressief zijn, behalve 's morgens, dan was hij vrolijk. Maar als hij ging drinken kon hij driftig worden. Altijd ging het dan over de dood. Gerard accepteerde dat ik ook andere vrienden wilde. Met Woelrat erbij zijn we wel trouwringen gaan kopen.

Intussen hadden we een stuk grond gekocht in Frankrijk. Op weg daarheen bleven we vaak logeren bij de moeder van Woelrat in Veenendaal. Toen Gerard steeds onrustiger werd in Friesland vond die moeder het fijn als wij daar kwamen wonen. Eigenlijk hebben we dat met tegenzin gedaan. Het luidde de periode in van zijn afscheid. Gerard had bovendien net zijn rijbewijs gehaald en wilde oefenen. In Weert had hij een man leren kennen met een grote flat. Dat was weer nieuw voor hem en hij vond het een mooie afstand met de auto. Steeds vaker ging hij naar die man. Die bleef maar aan hem trekken. Daarna wilde hij zich in Frankrijk gaan vestigen. Ook daar hadden wij niet zo'n zin in.'

Over hun 'leven met Reve' zijn 'de Jongens' nog altijd van plan 'Het Grote Boek' te maken. Hun onlangs verschenen fotoboek 'Huize Het Gras' zien ze zelf als een proeve van bekwaamheid: 'Later komt de rest'. Voor februari 2011 kondigde Van Albada het tweede boek aan, ook met veel foto's maar dan vooral van Frankrijk. Uitgever is opnieuw Balans. Er komt een luxe editie (genummerd, gesigneerd, met vijf losse foto's en handgebreide sjaal) voor € 99 en een gebonden editie van 300 bladzijden voor € 35. Deze uitgaven zullen tegelijk verschijnen met het inmiddels uitgestelde deel 3 van de biografie van Nop Maas.

In de vooraankondiging staat: 'Het Geheime Landgoed omvat, in woord en beeld, het dramatische liefdesverhaal van de schrijver Gerard Kornelis van het Reve met zijn partners Teigetje en Woelrat. Het begon allemaal optimistisch met Teigetje (Willem Bruno van Albada), en kreeg jaren later een nieuw elan met de komst van Woelrat (Hendrik Lambertus van Manen), maar eindigde desondanks zo treurig. De liefdesavonturen van de drie prikkelden de schaamteloze en jaloerse nieuwsgierigheid van anderen, die er reeds dikke boeken over volschreven. In Het Geheime Landgoed vertellen Teigetje en Woelrat voor het eerst hun eigen verhaal. De talrijke unieke foto's die in het boek zijn opgenomen, verdiepen het indringende beeld dat wordt opgeroepen van het leven van Gerard, Teigetje en Woelrat, en van de personen met wie zij omgaan. Ook Hanny Michaelis en Wim Schuhmacher, de partners die hun voorgingen, en hun vrienden Joseph Cals en Ernst-Jan Engels, Gerard zijn latere aspirant-partners, vinden in het boek een plaats.'

Van Manen vertelde in de Amsterdamse bibliotheek nog over de mode waarmee de twee eind jaren zeventig zijn begonnen: 'We hebben een gebreide kledinglijn ontwikkeld. Stukje bij beetje, want het ging moeizaam. We hebben het onderschat. Maar Gerard zou erg trots geweest zijn als hij had kunnen zien waar we op uit gekomen zijn.' Overigens zijn de mannen op zoek naar een nieuwe stek in Amsterdam: 'De huur van ons atelier in Lent loopt 1 januari ten einde. Het nieuwe boek neemt vreselijk veel tijd. Daarom hebben we nog geen kans gezien om op zoek te gaan naar een ander pand. Maar het moet er nu wel van komen.' Om hun rentree naar Amsterdam te onderstrepen hebben de twee een chique lange shawl ontworpen, die voor 65 euro bij de tentoonstelling te koop is. Op de in rood en zwart uitgevoerde das staat de tekst: 'Teigetje & Woelrat 2010 Gerard Reve Museum', en meerdere keren de afkorting OBA, aangevuld met de drie Andreaskruisen van de stad Amsterdam.

Met achttien modellen, waaronder een 'gezellige knuffelbeer', toonden Van Albada en Van Manen aansluitend een gedeelte van hun collectie. Veel natuurlijke materialen, leer, linnen, wol. Schrijver Mohammed Benzakour, in fraai wijd rood overhemd, droeg acht gedichten van Reve voor. Hij noemde zich de enige Reviaan van Marokkaanse origine en zei begeesterd te zijn geraakt van Reve door zijn boek 'De ondergang van de familie Boslowitz'. Uit de luidspeakers klonk tijdens de mode presentatie de geliefde muziek van de Grote Schrijver, Händel.

Menne Vellinga van MVS filmde zowel voor als na de show:

Zie ook: uitgeverijbalans.nl. Als u daar bladert door de Najaarsprospectus 2010 gaat u naar bladzijde 16 voor meer informatie over het te verschijnen boek Het Geheime Landgoed.