Opmerkelijke column van Bas Heijne in het NRC van 14 mei: Pim Fortuyn, Theo van Gogh, weblog Geen Stijl, Martin Bosma, Geert Wilders c.s. bedienen zich allen van de door Reve ontwikkelde ironie en zijn/waren veelal ook Reve-fan en dus: "Als er ooit een geschiedenis van nieuw-rechts populisme wordt geschreven, dan mag daarin de grootste invloed niet ontbreken: Gerard Reve".

En hiermee onderscheiden de populisten in Nederland zich van hun Europese soortgenoten. Heijne: "De huidige populistische partijen in Europa missen die fijne reviaanse ironie. Ze zijn pijnlijk humorloos. Dit is ons land, luidde de slogan van het Vlaams Belang bij de laatste verkiezingen. Mut zur Heimat! kopt de Oostenrijkse FPÖ. Je kunt er van vinden wat je wilt, eerlijk is het wel. In Nederland is ironie een middel geworden om niet te hoeven te zeggen wat je bedoelt, om niet op een overtuiging betrapt te kunnen worden."

Dit zou wel eens een column kunnen zijn waar nog wel even over doorgepraat gaat worden. Reve had overigens zelf ooit plannen voor een politieke partij: de AHP, de Algemene Heimwee Partij. Gebed, Katholieke Dieren en herstel van het Heilige Roomse Rijk waren belangrijke items in de beginselverklaring.

Maar van de echte politiek moest Reve niet veel hebben. Daarvoor was en is het politieke bedrijf te rationeel, zielloos en gedreven door de waan van de dag. En naar wat Reve's oordeel zou over zijn hedendaagse politieke navolgers kunnen we slechts gissen. Maar als het ging om een ander aspect van zijn werk, de romantische decadentie, verzuchtte Reve regelmatig dat hij hierin geen enkele navolging van betekenis had.

Tot slot nog iets waar de moderne bedrijvers der ironie nogal eens moeite mee hebben: de ironie op jezelf betrekken. Reve ging dat wat makkelijker af: "Je moet beseffen dat je maar een malle aansteller bent".

De integrale column van Heijne: www.nrc.nl