Beste mensen,

Allereerst van harte welkom ook. Ik ben vereerd dat u allen de moeite heeft genomen hier naar toe te komen en ik dank Kasper en Gerard voor de mogelijkheid om vanmiddag mijn nieuwe boek op deze plek in Weert te kunnen presenteren.

Voor het naaktgeslacht, dat is de titel van dit boek waarin ik onder meer op zoek ben gegaan naar een antwoord op de vraag wat er van Gerard Reve gebleven is, in het eerste decennium na zijn overlijden.

Want ja, wat blijft er uiteindelijk van over? De eerste tien jaar, dat hij na zijn dood - naar eigen inschatting - op de scholen nog vrijwillig zou worden gelezen, zijn om. En? Hoe vaak werd hij dan nog gelezen, de voorbije tien jaar? Ik ging te rade bij stichting Leenrecht, die het aantal uitleningen via openbare bibliotheken administreert. Volgens Leenrecht zijn de boeken van Gerard Reve het voorbije decennium zo'n 85.000 keer uitgeleend. Eén boek springt er nog altijd bovenuit: De avonden, goed voor een derde van deze uitleningen. Ook volgens zijn uitgever is dit nog steeds het best verkochte boek van Reve. Maar, De Bezige Bij wilde verder geen verkoopcijfers verstrekken.

Ik ging door met mijn onderzoek en kwam tot de conclusie dat 'Circus Mensdom' zijn overleden literaire acrobaat allerminst vergeten is. Nog in het jaar van zijn verscheiden kwam een schitterende hommage tot stand in de vorm van de bundel Het Volle Leven. Met bijdragen van ruim dertig vrienden en bekenden. Maar daarna bleef het niet stil, integendeel. Ik telde een oogst van meer dan vijfentwintig boeken die de afgelopen tien jaar over Reve zijn uitgebracht. Bovendien: drie nieuwe toneeluitvoeringen van De avonden, en jaarlijks in december een goed bezochte Reve middag in Amsterdam, waar bovendien het Gerard Reve museum is gekomen. Dan is er nog de levendige website nadertotreve.nl, met nieuws en achtergronden over de schrijver en duizenden bezoekers per jaar. En verder zijn er tal van bijeenkomsten georganiseerd: niet alleen in Amsterdam, onder meer rond de presentatie van de lang verwachte biografie, en afgelopen vrijdag met maar liefst TWEE literaire gedenkprogramma's, maar ook in Greonterp, Veenendaal en: in Weert, waar naast inmiddels drie gedenkstenen, zelfs een Reve-wijn op tafel kwam en een Reve-klok werd bedacht. En sinds vrijdag ook een nieuwe geactualiseerde versie van de Reve stadswandeling, met dank aan de samensteller, neerlandicus Herman van Horen.

Al deze wederwaardigheden heb ik in kaart gebracht. 'Voor het naaktgeslacht', zoals Reve het zelf schertsend vindingrijk kon zeggen. Maar ook stuitte ik op een wonderlijk nieuw verhaal, over zijn langdurige vriendschap met een student kunstgeschiedenis. Het is in dit boek opgenomen onder de titel: Ik bied je mijn vriendschap, mijn gastvrijheid & mijn bed aan.

Het verhaal over Reves Geheime Zoon, Rijkjan Sikkel, die hier vanmiddag ook aanwezig is, staat eveneens in dit boek, en verder een beschouwing over Gerard Reve en Benno Premsela als twee tijd- en bondgenoten in de homobeweging van de jaren zestig.

In die jaren zestig was ook het roemruchte Ezelproces, naar aanleiding van de fantasie van Reve over zijn intieme omgang met God in de gedaante van een muisgrijze ezel. Wie had kunnen denken dat dit fragment nog vorige maand voor een spraakmakende controverse zou zorgen tussen VVD fractievoorzitter Halbe Zijlstra en Volkskrant columnist Arnold Grunberg. Dus ja, wat blijft er uiteindelijk van over?

Het Geheime Landgoed in Frankrijk dan. Waar de schrijver zwoegde en ploeterde, tot hij er iets bewoonbaars tot stand gebracht had. Ik bezocht de afgelegen plek de laatste jaren verschillende keren. De teloorgang die ik aantrof heb ik eveneens in het boek beschreven en u vindt er ook de beelden bij.

Interessant vond ik ook de visie van Guus van Bladel, de enige man met wie Reve heeft samengewoond zonder dat er sprake was van een seksuele relatie. Dat was zoals bekend hier in Weert. Toen Joop Schafthuizen op het toneel kwam, verhuisde Reve naar Frankrijk, en Van Bladel koos om gezondheidsredenen voor Singapore en Melaka. Enige tijd geleden was ik in de gelegenheid nog eens uitvoerig met Van Bladel te praten over die tijd van toen. Zijn analyse nu: Reve leed aan wat ze in China noemen een 'monkey mind'. Dat is een geestelijke aandoening, ook bekend onder de aanduiding Xinvuan, waarbij men geplaagd wordt door voortdurende rusteloze gedachten, tot uitdrukking komend in onvoorspelbare, dubbelzinnige en onbeheersbare gedragingen: 'Gerard wist toen niets van monkey mind. Maar wel dat er iets mis was en dat hij honderd procent fout zat als ie zou doen wat allemaal in hem opkwam. Hij heeft zich onbewust gerealiseerd dat hij niet met de politie in aanraking zou komen als hij die gedachten van zich af zou schrijven. Er was helemaal geen martelkamer voor jeugdige Duitse toeristen. Hij schreef dat wel, maar het was allemaal verzonnen. Ook zijn verhalen over Indië, waar hij nooit was geweest, maar hij schreef erover alsof het waar was wat hij daar had gedaan en meegemaakt. Dat is die monkey mind.' Wie rekening houdt met het gegeven 'monkey mind' zal de boeken en brieven anders gaan lezen en benaderen.'

Overigens, in diverse teksten schrijft Reve ook zelf letterlijk 'ik ben niet goed bij het Hoopht', en dan hoofd met ph.

Hoe die monkey mind met hem op de loop ging illustreert ook treffend het verhaal van Mia van 't Hof, die met Rob Touber de productie verzorgde van de Grote Gerard Reve Show op tv in 1974, het jaar waarin Reve in Weert zijn eerste koninklijke onderscheiding verkreeg. De schrijver voelde zich vertrouwd bij de kordate assistente van Touber en schreef haar onverbloemd: 'Lieve Mia met je fijne zachte warme roze varkenskutje' (..) 'Ik ben verschrikkelijk geil, zonder dat ik weet wat ik er aan moet doen. Ik beroer mijn Deel ongeveer 9 x daags, zonder dat mijn bronst afneemt. Was er maar een seksklub of desnoods een mooie jonge schatrijk getrouwde vrouw die een volwassen minnaar zocht.'

Maar toen ze een keer niet meteen voor Reve klaar stond, werd hij boos en degradeerde Mia opeens tot 'die mevrouw van de NOS'. Weer die monkey mind dus. Het complete verhaal staat in hoofdstuk 3 van dit nieuwe boek.

Een ander voorbeeld: hij zat een keer bij boekhandel Willems, nu een Bruna, om boeken te signeren. Plotseling ging hij staan en riep, volkomen onverwacht: Dood aan de arbeiders! Lang leve de Dood! Niemand wist hoe te reageren. Maar de schrijver ging weer zitten, hij had stoom afgeblazen en kon gewoon rustig verder. Hij bezocht de eigenaar van de boekwinkel geregeld, Paul Willems, en schreef hem in brieven aan met Waarde collega en in een brief aan zijn uitgever noemde hij hem de bepaald heroiese kultuurstrijder Paul Willems.

Ook kunstenaar Gerard van den Oetelaar, wiens portret van Reve de voorkant van het nieuwe boek siert, was getuige van Reve zijn monkey mind. Aan hem beloofde hij een stal met witte paarden, koetsen en wat niet al als hij maar bij hem kon zijn.

Enfin, in totaal twaalf verhalen in deze nieuwe publicatie, met de ondertitel: Toegift op het levensverhaal van Gerard Reve.

Voor het naaktgeslacht eindigt met de opmerkelijke vondst van oude filmbeelden uit de Weerter periode. Reve bezocht in 1975 een ambachtelijke drukkerij in het nabijgelegen Budel. Fred Kuipers, medewerker van die drukkerij, maakte er opnamen van en vond die onlangs terug op zolder. Hij zocht contact met mij en ik trof ruim vijf minuten prachtige filmbeelden aan die het Erfgoedhuis hier in Weert heeft aangekocht en online gezet. Ook te zien trouwens op een van de twee exposities die vrijdag hier van start zijn gegaan.

In dagblad De Limburger heb ik tegen Adri Gorissen gezegd dat Weert van de vijf gemeenten waar Reve in Nederland woonde het meest de gedachtenis aan de schrijver heeft opgepakt en levendig houdt. Ik vind dat heel opmerkelijk, te meer daar Reve bijvoorbeeld meer dan de helft van zijn leven in Amsterdam heeft gewoond, waar hij ook geboren en getogen is. Maar in de hoofdstad is slechts één minuscuul gedenkteken te vinden, dat bovendien al herhaaldelijk is vernield.

Weert heeft vijftien jaar geleden al een bijzondere stap gezet door de omvangrijke Reve collectie van Guus van Bladel aan te kopen. Mede door de gedreven inzet van toenmalig burgemeester Loekie van Maaren maakte Weert euro 45.000 vrij om in het bezit te komen van deze unieke verzameling. Sindsdien konden al verschillende interessante tentoonstellingen worden gehouden, en ik noemde al de drie gedenkstenen, het bijzondere filmpje en de geactualiseerde Reve stadswandeling. De huidige wethouders Geert Gabriels en Paul Sterk dank ik ook voor hun actieve opstelling in deze.

Ik vind het leuk dat hier vanmiddag ook Jose van Vlijmen aanwezig is. In 1974 stapte Reve haar fotospeciaalzaak Nelly de Turck binnen omdat hij een pasfoto nodig had. Gelukkig heeft José het negatief al die tijd zorgvuldig bewaard en de foto staat nu ook in dit boek. En ik dank Jose bovendien voor de mooie portretfoto die ze van mij maakte, voor op de achterflap van het boek.

Ik bedank verder nogmaals Kasper de Gouw en Gerard van den Oetelaar voor hun gastvrijheid vanmiddag en aanmoedigingen om na Koninklijke Jaren opnieuw nog een boek over Gerard Reve tot stand te brengen. Ik hoop dat u allen ook deze nieuwe publicatie met genoegen zult lezen en ik dank u voor uw aandacht.

Als er vragen zijn wil ik die graag beantwoorden. O ja, en de uitgever is hier, Cok de Zwart, u kunt bij hem het boek kopen, de prijs is 19,90 en u kunt zowel contant als met pin betalen.