Hans Wiegel: lezing in Greonterp en brieven Reve in Biografie
23 augustus 2016
Lezing uitgesproken door Hans Wiegel op de jaarlijkse Maria Hemelvaart bijeenkomst in Greonterp/Blauwhuis
Met respect voor Gerard van het Reve en met waardering voor Tijger en Woelrat - de jongens van Gerard, zoals Gerard's vader zei - en Hester Witteveen vanwege het organiseren van deze 'Kleine plechtigheid' hier in de Sint Vituskerk, zijn wij en ben ik hier. Als, zoals in de aankondiging staat, een liefhebber van het werk van Reve.
Er is ook een verbintenis tussen ons. Toen Gerard aan de Rozendwarsstraat in de Jordaan woonde, woonde ik vlak bij aan de Bloemgracht. Toen Gerard in Greonterp, waar we straks naar toe gaan, woonde, had ik mijn boerderijtje achter Dokkum.
Als student en jong Kamerlid heb ik zijn werk - en vooral 'Op weg naar het Einde' en 'Nader tot U' - keer op keer gelezen.
We hadden later ook een politieke band. Als mijn biografie verschijnt zal daarin de briefwisseling tussen Gerard en mij staan.
En er is ook een band tussen Gerard en onze wederzijdse vriend Bram Peper, oud-burgemeester en oud-minister van Binnenlandse Zaken. Ooit zei Gerard over Bram: "Ze zeiden altijd van Bram Peper dat hij een socialist was. Gelul. Peper is een fatsoenlijk man. Ik heb van het socialisme alleen maar ellende gehad".
Dat gevoel sprak ook uit de slagzinnen die hij aandroeg voor de verkiezingscampagne van mijn partij. Ik noem er vandaag slechts twee:
1)Wie stemt op rood, stemt op de dood en 2) Arbeiders vecht voor uw auto.
Straks zal ik een gedicht van Gerard voordragen en een passage uit de brief die hij op 14 oktober 1964 in Greonterp schreef.
Eerst nog een kort gedicht over zijn politieke opvattingen. Nog steeds actueel.
Ik moet de wijken in/ en mijn oor te luisteren leggen/ zo hoor je nog eens wat/ wat wil het volk?/ niet veel goeds, dat is zeker.
Nu naar Greonterp. De vlek waar Gerard met Teigetje en Woelrat woonde. In Huize ''Het Gras', ook wel Huize 'Algra' genoemd, naar de toenmalige Senator en hoofdredacteur van het 'Fries Dagblad'.
In de Eerste Kamer en in zijn krant ging Algra Reve zo te lijf dat Gerard's boeken fors werden verkocht. Het opknappen en verbouwen van Huize 'Het Gras', werd zo door Algra mede mogelijk gemaakt.
Het waren hier in Friesland bijzondere jaren voor Gerard van het Reve met Teigetje en Woelrat. Zij tweeën hebben daar een heel mooi boek over geschreven met eigen gemaakte prachtige en veelzeggende foto's.
Bijzondere jaren. Lees Nader tot U. Soms moeilijke. Ook melancholisch.
Ik lees nu de eerste alinea's uit de 'Brief door tranen uitgewist' van 14 oktober 1964, geschreven in Greonterp.
"Van de bomen rond het kerkhof zijn de meeste bladeren al af, en in de tuin is bijna alles uitgebloeid; slechts de heilige bloem, een eenzame chrysant, is kortelings begonnen te bloeien ten teken dat we weer, met forse tred, het grote feest van Allerzielen naderen. Een verre hond blaft, over een dak heen daalt, voor enkele ogenblikken, de geur neer van een vroeg aangemaakt fornuis, en even onontkoombaar als altijd zijn de gedachten en herinneringen aan vroeger. Ik moet denken aan allen die ik gekend heb, en nu dood zijn".
Gerard zelf is al meer dan tien jaar dood. Zijn lichaam is hier niet begraven.
Tenslotte lees ik, bij de nagedachtenis aan hem een gedicht dat - tot nu toe - geen werkelijkheid is geworden. Het heet 'Eind Goed, Al Goed'.
Mijn as wordt begraven op het kerkhof te Greonterp.
De mensen die komen kijken, krijgen met onbekrompen maat te drinken,
de kinderen ook, dat staat geschreven.
Er komt een houten kruis, waarop te lezen valt:
GOD IS DE LIEFDE, verder niks.
Dan komt de harmonie, en speelt een lied,
Langzaam en vroom, met veel koper.
Als er wel wolken maar geen wind is wordt de hemel
een sluier van stilte
en daalt iets neer dat veel lijkt op geluk.
De mensen die komen kijken, krijgen met onbekrompen maat te drinken,
de kinderen ook, dat staat geschreven.
Er komt een houten kruis, waarop te lezen valt:
GOD IS DE LIEFDE, verder niks.
Dan komt de harmonie, en speelt een lied,
Langzaam en vroom, met veel koper.
Als er wel wolken maar geen wind is wordt de hemel
een sluier van stilte
en daalt iets neer dat veel lijkt op geluk.
Misschien lukt het ooit iets van die wens van de grote Gerard van het Reve, die in onze harten blijft leven, te verwerkelijken.
Daar in Greonterp, waar wij zo meteen naar toe gaan en dat al is geworden tot een bedevaartsplek voor vele bewonderaars van Gerard van het Reve en zijn werk.
Briefwisseling Reve-Wiegel in Biografie
Hans Wiegel heeft aangekondigd dat in zijn nog te verschijnen biografie (datum niet bekend) de briefwisseling tussen hemzelf en Gerard Reve opgenomen gaat worden. Deze brieven zijn overigens al eerder gepubliceerd in HP de Tijd in 2011.
Nieuwsbericht: volkskrant.nl
|
| home | nieuwsarchief | bibliotheek | colofon |