Verslag Reve-middag OBA 2016
16 december 2016
Engelse versie De Avonden ook in Machelen goed ontvangen
Journalist Sam Garrett gaf op de jaarlijkse Reve-middag in de Amsterdamse OBA een toelichting op zijn recente vertaling van De Avonden in het Engels. Na lovende kritieken in de Amerikaanse en Engelse pers is inmiddels de vierde druk verschenen. Naar verluid zijn nu veertienduizend exemplaren verkocht.
De Amerikaan Garrett vestigde zich op 24-jarige leeftijd in 1983 in Amsterdam. Om de taal te leren las hij Nederlandse boeken. In De Avonden trof hem de herkenning van eigen ervaringen uit zijn jeugd thuis. Tien jaar later vatte hij het idee op om het boek te vertalen. Het eerste hoofdstuk diende als proef. Toch duurde het nog lang voordat de Londense uitgeverij Pushkin Press het boek dit najaar op de markt bracht. Na toestemming van de erven heeft Garrett twee en een half jaar aan de vertaling gewerkt. Vaak deed hij dat in de OBA, maar ook zocht hij de locaties van het boek in de stad op. Moeilijk om te vertalen vond hij vooral gewone dingen als Oudejaarsavond, oliebollen en de legendarische bessen-appel 'wijn'. Het liefst had hij in voetnoten voor de Engelse lezers een toelichting willen geven om het uit te leggen.
Ook in Machelen is de vertaling goed ontvangen. Volgens Garrett vond weduwnaar Schafthuizen het prachtig en heeft hij het boek op Gerard zijn schrijftafel gelegd. De New York Times merkte op dat niet één personage in het boek sympathiek overkomt. 'Maar de humor is pijnlijk en van grote schoonheid tegelijk', aldus Garrett in het gesprek met Amsterdam FM presentator Bert van Galen.
Na deze eerste vertaling van een Reve boek in het Engels overweegt Garrett nog andere werken van de schrijver aan te pakken. Hij denkt aan Werther Nieland / De ondergang van de familie Boslowits, Nader Tot U en De Vierde Man.
Reve's eigen Godsbeeld
Zo'n vijftig bezoekers luisterden na het interview met Garrett naar een lezing van de roomse diaken Eric Wiss uit Haarlem. Als bewonderaar van Reve ging hij nader in op het 'eigen godsbeeld' van Reve met daarin zo'n centrale rol voor Maria als 'vierde persoon Gods', ontleend overigens aan de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung. Omdat ernst en kolder bij Reve altijd door elkaar lopen hebben velen de vraag gesteld: was zijn bekering oprecht of spot? Wiss sprak erover met theoloog Ben Hemelsoet bij wie Reve indertijd examen deed voor hij toegelaten werd tot de katholieke kerk. Volgens deze deskundige sprak vooral het mysterie van de eredienst de schrijver aan. Reve zocht en vond daarin troost.
Terugblik 2016
Organisator Ton van de Laar blikte terug op 2016 als een rijk Reve jaar, met veel aandacht in april voor de tiende sterfdag van de schrijver, de onlangs met succes uitgebrachte vertaling van De Avonden in het Engels, het vernoemen van een Amsterdamse brug naar Reve en de bijeenkomsten in Greonterp (met Hans Wiegel) en in Weert (met Nop Maas). Ook memoreerde hij het recente overlijden van 'halfbroer' Guus van Bladel en uitgever Bert de Groot ('Moedig Voorwaarts'). Tot slot meldde Van de Laar dat ook de OBA nu een buste van Reve heeft staan, indertijd gemaakt door
beeldhouwer Louk Broug. Het Letterkundig Museum en Joop Schafthuizen hebben eveneens een exemplaar van dit borstbeeld in bezit. Het kunstwerk is te bezichtigen op de tweede verdieping, waar het Gerard Reve museum in de OBA is gevestigd.
Tekst: Bert Boelaars