Wie dacht dat alles al verteld is over De Avonden wacht een aangename verrassing. Amsterdammer Hubert Houweling woonde schuin boven de familie Van het Reve aan de Jozef Israelskade waar de jonge Gerard zijn spraakmakende debuutroman schreef. Hij kwam van jongs af aan bij de familie over de vloer. Zijn herinneringen heeft hij nu te boek gesteld in het zojuist verschenen 'Achter De Avonden'.

Reves eerste boek blijkt bij nader inzien meer achtergronden te kennen dan we al te weten kwamen in de vele geschriften die er tot dusver over gepubliceerd zijn. Houweling heeft zich nog eens grondig verdiept in de tekst en speurde alles opnieuw nauwkeurig na.

'De buurman vertelt' staat toepasselijk vermeld op de achterflap. Binnenin herinneringen van deze buurman die indertijd als jongetje opgroeide in hetzelfde trappenhuis als de familie Van het Reve, en er geregeld over de vloer kwam. 'Als Gerards ouders thuis waren was de deur nooit op slot en kon je zo doorlopen', weet Houweling nog. 'Pas in de gang kondigde je dan je komst aan. Als kind ging ik vaak naar ze toe. (…) Ik noemde ze oom Gerard en tante Net.'

Het viel Houweling op dat 'tante Net' vaak sprak over 'mijn Gerardje'. Waar zij niet haar man mee bedoelde, maar haar lievelingszoon die inmiddels uit huis was en getrouwd met Hanny Michaelis. Houweling zelf (1948, dus 25 jaar jonger dan Reve jr) woonde nog wel bij zijn ouders en ontmoette bij de buren Van het Reve geregeld Gerards broer Karel en diens vrouw Tini. Die brachten op zondagmiddag vaak zoon David mee. 'Dan ging ik David ophalen om samen te gaan spelen.' Later mocht Houweling bij Reve senior op de typemachine leren typen. Het was een Underwood 'waarop Gerard het typoscript van De Avonden heeft vervaardigd'.

Na het overlijden van zijn vrouw in 1959 zette Gerard senior het leven voort met zijn 'geheime liefde uit de oorlog' Jo de Jong. De twee - die 21 jaar in leeftijd verschilden - zijn in 1965 officieel getrouwd en hebben nog een hele tijd gewoond aan de Jozef Israelskade.

Ook met de nieuwe buurvrouw kwam een goed contact op gang, aldus Houweling. 'Ik heb vier jaar les van haar gehad toen zij lerares werd op mijn MULO school.' Pas in die tijd werd hij zich bewust van het bestaan van De Avonden. Hij ging het lezen en ontdekte al snel dat het boek 'dicht bij de werkelijkheid' is gebleven. 'Dat maakte het voor mij interessant om uit te zoeken wat daarvan is terug te vinden.' Door de jaren heen werd het geleidelijk aan een hele speurtocht, met als resultaat nu dit boekje.

Voor veel namen en aanduidingen in De Avonden is Reve gaan associëren, zo werd Houweling steeds duidelijker. Hij maakte er een sport van te proberen zoveel mogelijk van die verzinsels te verklaren. Zoals 'Frits van Egters', via via te herleiden tot Reves eigen naam, zo valt in het boekje te lezen. Docent Vogel van het Vossius heette in werkelijkheid Vink. Een kennis die hij in het boek ontmoet en Wortel noemt heette in het echt Kool. De familie 'Geitenkooi' is gebaseerd op een familie die 'Koejemans' heette, enz enz.

Ook Houwelings vader komt in De Avonden voor onder een gefingeerde naam: Tinteler. De vermoedelijke associatie is de mineraalwaterfabriek Houweling die gevestigd was op de Passeerdersgracht. Houweling - spuitwater - tinteling - Tinteler.

Verder in het boekje tal van foto's en tekeningen: van een nauwkeurige plattegrond van de woning tot kaarten van de omgeving met waar iedereen precies woonde. Al met al een schat aan informatie en een boeiende nadere 'toelichting op de debuutroman van Gerard Reve', zoals de ondertitel luidt.

Houweling komt erover vertellen op de jaarlijkse Reve-middag, die ditmaal op zondag plaatsvindt: 15 december om 15 uur in de Theaterzaal van de OBA. Hij gaat in gesprek met journalist Bert Boelaars, en daaromheen zullen enkele videofragmenten te zien zijn met betrekking tot het boek uit 1947 dat zovele malen is herdrukt en ook in het Engels en andere talen is uitgebracht.

Hubert Houweling, Achter De Avonden, uitgever Tinteler Diemen, 100 pagina's, ISBN 978-94-6345-832-0 14,95 euro