Vlak voor de Boekenweek verscheen een interessante toegift op alles wat biograaf Nop Maas al over Gerard Reve heeft gepubliceerd. 'Altijd Wat' is de titel, en het is geschreven op verzoek van uitgeverij Fragment (Frank van den Ingh) in Leiden. Maas blikt openhartig terug op wat hij zelf noemt 'een kwart eeuw dienstbaarheid'. In de periode 1983 - 2008 verzorgde hij namelijk de toelichting bij elf brievenboeken van de Grote Schrijver. Dat ging niet altijd van een leien dakje. Allerlei schermutselingen met Reve, Schafthuizen en uitgevers passeren de revue. Ook besteedt Maas kort aandacht aan de periode waarin Sjaak Hubregtse deze rol vervulde.

Eigenlijk door toeval ontdekte Reve in de jaren zestig dat hij in de briefvorm 'alles kwijt kon wat hem bewoog', aldus Maas. De 'reisbrieven' die in Op Weg Naar Het Einde zijn gepubliceerd bleken een schot in de roos. In 1970 schreef Reve intrigerende 'wanhoopsbrieven' aan het vriendenpaar Willem van Albada (Teigetje) en Henk van Manen (Woelrat) die de schrijver op het Geheime Landgoed in Frankrijk hadden 'gestald'. De twee lieten 'de lastige, veeleisende, teveel drinkende, depressieve en in zijn schrijven geblokkeerde Reve' uiteindelijk alleen. Maar zijn brieven aan 'De Jongens' vormden kort daarna, in 1972, wel de basis voor een kaskraker: De Taal der Liefde.

In 1975 verschenen de brieven aan een nieuwe geliefde onder de titel Ik Had Hem Lief, opnieuw een succes. Daarna volgden Archief Reve, Een Eigen Huis, Brieven aan Josine M. en Brieven Aan Bernard S. Docent Sjaak Hubregtse vervulde een belangrijke rol bij de totstandkoming van deze boeken. Door zijn enthousiasme ontwikkelde zich echter 'het onvermijdelijke conflict', aldus Maas. Hubregtse, door Reve ook aangeduid als 'de mierenneuker' werd tenslotte 'afgeserveerd'.

En toen kwam Nop Maas in beeld. Hij was bevriend met uitgever Dick Gubbels ( LJ Veen). Zijn eerste project was Brieven Aan Wim B., een dun boekje met een selectie uit wat Maas noemt 'de uitgebreidste en langdurigste correspondentie uit Reve's leven'. Daarna volgde Brieven aan Frans P. waarin Maas zich behoorlijk kon uitleven, want dit boek 'kreeg de meest uitgebreide verantwoording' die hij als tekstbezorger mocht maken. Een bundel brieven aan verschillende personen gericht, was het volgende boek, onder de titel Brieven Aan Geschoolde Arbeiders. Daarin ook epistels aan ex-geliefde Jan S. wiens volledige achternaam door Maas werd onthuld in het tweede deel van zijn veel later verschenen Reve-biografie. Dit leidde ertoe dat deze Jan (Maas noemt hem in Altijd Wat abusievelijk Gerard) een advocaat inschakelde die met juridische actie dreigde (waarvan het verder kennelijk niet gekomen is).

'Bij iedere brievenuitgave klemde de kwestie dat de contrabrieven niet als informatiebron beschikbaar waren', aldus Maas terugblikkend op zijn periode als brievenbezorger van Reve. Hij informeerde er steeds naar, maar de schrijver bleek er geen oren naar te hebben. Ook bij het volgende boek, Brieven Aan Mijn Lijfarts, deed Maas een poging. Het leverde wrijving op, getuige de opdracht van Reve in het voor de bezorger bestemde exemplaar: 'Gemengde gevoelens voor Nop Maas'. Toch zouden nog enkele door Maas geannoteerde brievenboeken volgen: Brieven Van Een Aardappeleter, Brieven Aan Matroos Vosch (gesigneerd door een kennelijk gevleide Schafthuizen: 'Lieve Nop en Joep laten wij elkander nader leren kennen') en de uitgebreide versie van Brieven Aan Josine M. Aansluitend alsnog enkele tweezijdige correspondentieboeken: Met Niks Begonnen (correspondentie Reve en Willem Nijholt), de Briefwisseling 1951-1987 tussen Reve en Geert van Oorschot (welke spanningen teweegbracht met Schafthuizen die Maas een 'ijverige bemoeial' noemde), Moedig Voorwaarts (briefwisseling met echtpaar De Groot) en Verscheur Deze Brief (correspondentie Reve en Hermans).

Al met al een enorme reeks brievenboeken. Niettemin zijn er volgens Maas nog meer waardevolle correspondenties die een uitgave zouden verdienen. Zoals die met Hanny Michaelis. Maar Reve's ex heeft dit verhinderd 'onder meer, omdat ze niet wilde dat Schafthuizen daaraan geld zou verdienen'.

Het editeren van de brievenuitgaven van Reve 'was niet altijd even gemakkelijk', concludeert Maas in Altijd Wat. 'Je moest geregeld sjoemelen (..).' Er was 'altijd wat', overigens niet alleen vanwege de bemoeienis van Schathuizen. Want er was ook nog 'een Wouter van Oorschot. Het zouden broers kunnen zijn.' Om daar in een voetnoot aan toe te voegen: 'Beide heren verdienen een afzonderlijke brochure'.

Nop Maas, Altijd Wat, prijs 17,50 plus 4 euro verzendkosten. Uitsluitend te bestellen bij Uitgeverij Fragment: uitgeverijfragment@gmail.com Er zijn 100 exemplaren gedrukt. Het boekje bevat naast een prachtige foto van Eddy Posthuma de Boer van Reve, leunend tegen een rode brievenbus in Greonterp, ook afbeeldingen van de boeken waarin de noten van Maas zijn opgenomen. De uitgave, voorzien van een omslag met flappen en een cahiersteek, telt 40 pagina's.