Nader tot Reve: Nieuwsarchief Naar de homepage van Nader tot Reve
tak
'De duizelingwekkende stilte rond 100 jaar Gerard Reve'
10 augustus 2023
In opiniekrant Argus van 21 juni 2023 een stuk over Gerard Reve van Frank van Dijl (u weet wel, van de recente reeks uitgaven over Op Weg naar het Einde en Nader tot U).
Onder de titel 'De duizelingwekkende stilte rond 100 jaar Gerard Reve' bespreekt van Dijl de huidige stand van zaken op Reve-gebied en die stemt niet tot vrolijkheid.
Er zijn nog maar 4 boeken (De Avonden, Werther Nieland/Boslowits, Op Weg Naar Het Einde en Nader tot U) bij De Bezige Bij in druk verkrijgbaar en het merendeel van de boekhandels heeft die niet standaard op voorraad (voor Groningen klopt dat in ieder geval).
Logo Argus
Van Dijl ziet grofweg 2 oorzaken voor de onzichtbaarheid van Reve:
Ten eerste Reve’s zigzaggende uitgeefbeleid (het hoofdwerk bij 5 uitgeverijen en pockets en speciale uitgaven bij misschien wel 10 uitgeverijen) waardoor er gaandeweg grote onoverzichtelijkheid en versplintering ontstaan is.
En bij monde van Nop Maas wordt de verdere schuld bij de Erven Reve gelegd (Lees: Joop Schafthuizen) die op een schat aan materiaal zit (met name brieven) en daar vrijwel niets mee doet. Ook De Bezige Bij lijkt niet veel voornemens te zijn.
Een paar opmerkingen bij het artikel:
1. Van Dijl schrijft dat de laatste druk van De Avonden uit 2017 stamt. Dat klopt niet. In november 2022 is een eenvoudige pocket-uitgave (7,50 euro) verschenen. Dat is de 69ste druk.
2. Van Dijl vraagt zich af of het zigzag-uitgeefbeleid iets van Reve of van Schafthuizen was. Toen Schafthuizen in 1975 in beeld kwam was Reve net aan het overstappen naar zijn 4e uitgeverij (Elsevier). De overstap die in de 'Schafthuizen-jaren' naar Veen is gemaakt was een vrij natuurlijke: Elsevier zag steeds minder brood in literatuur (uiteindelijk is Elsevier volledig een wetenschappelijke uitgeverij geworden) en Reve ging met uitgever Bert de Groot mee naar Veen.
Dus was het vooral Reve zelf die voor de uitgevers-onrust heeft gezorgd.
3. Tot slot het belangrijkste: de oorzaak van de 'De duizelingwekkende stilte': het uitgeversgerommel in het verleden heeft er volgens mij niet zoveel mee te maken. Het werk van Reve zit nu al meer dan 20 jaar bij De Bezige Bij en van een verspreiding van rechten is ook geen sprake meer. Alles berust bij de Erven. De oorzaak is toch vooral te vinden in het gebrek aan huidige actie.
Het belangrijkste middel om Reve bij een groter publiek bekend te houden zou de regelmatige uitgave van bestaand en nieuw werk zijn. In literair en journalistiek Nederland geniet Reve nog genoeg populariteit om voor voldoende publiciteit te zorgen. Dat was bijvoorbeeld duidelijk te merken bij de publicatie van de briefwisseling met Jef Rademakers in begin 2022.
Maar Schafthuizen lijkt weinig zin in of behoefte te hebben aan regelmatige activiteiten en dan kan de Bezige Bij ook niet veel doen.
Dat er in een jubileumjaar helemaal niets van de kant van Schafthuizen en de Uitgeverij lijkt te gebeuren stemt wel treurig.
Lastig verteerbaar
Wat mogelijk ook een rol speelt bij de afnemende belangstelling voor Reve is dat een deel met name zijn latere werk voor veel huidige lezers lastig verteerbaar zal zijn.
Reve werd met het stijgen der jaren op politiek-maatschappelijk gebied steeds conservatiever (en ongenuanceerder) en verhaal-inhoudelijk kon hij in (lange) fantasiepassages behoorlijk monomaan te werk gaan. En het verwijt dat Reve van de citici kreeg, dat hij zich herhaalde, sneed in een aantal gevallen wel degelijk hout.
Toentertijd was dit overigens ook al een issue. Want in tegenstelling tot wat Reve altijd beweerde, dat zijn lezerspubliek voornamelijk uit huisvrouwen bestond (een totale fabulatie) was het in zijn succes-jaren vooral een progressief-intellectueel publiek wat zijn boeken kocht en las. En dat publiek raakte Reve door zijn politieke opstelling en de inhoud van zijn boeken in de jaren 70 en 80 steeds meer kwijt.
Al met al een lastig onderwerp. Deze website bestaat al 20 jaar omdat ondergetekende en de diverse medewerkers Reve een geweldige schrijver vinden maar dat wil niet zeggen dat we alles wat Reve ooit geschreven of gezegd heeft even goed vinden of onderschrijven. Mogelijk hierover binnenkort meer.
Op literair weblog Tzum een geactualiseerde versie van het Argus-artikel.
Tekst: Peter Smeets
Website: arguspers.nl