Verslag jaarlijkse Reve-middag 2023 in de OBA
13 december 2023
Cees Aarts op Reve-middag in OBA: 'Drukgeschiedenis De Avonden één groot raadsel'
Een volle theaterzaal afgelopen zaterdag bij de jaarlijkse Reve-middag van de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Theodor Holman ging in een lang gesprek met uitgever Cees Aarts in op de curieuze drukgeschiedenis van
De Avonden. Aarts werkt aan een gedetailleerde bibliografie van alle tot dusver verschenen boeken van Gerard Reve. Deze middag beperkte hij zich tot de inmiddels 71 drukken van De Avonden, uitgebracht in 69 handelsedities. In al deze uitgaven komen opmerkelijke fouten en verschillen voor.
Zes zetsels vormen tot dusver de basis van al die 71 drukken. Maar zelfs in die zes zetsels zijn redacteuren van uitgeverijen gaan redigeren waardoor is afgeweken van de oorspronkelijke tekst in het met kroontjespen geschreven handschrift van de auteur zelf. Die zich er soms nog mee bemoeide, maar het ook wel liet zitten.
Enkele voorbeelden: Reve gebruikt in zijn eigen tekst eigen woorden als savonds, bizonder, buro, intellektueel etc. Redacties maakten daar dan van: 's avonds, bijzonder, bureau, intellectueel etc. Al naar gelang de mode van die tijd.
Ook op het omslag zien we soms De Avonden staan, maar ook wel De avonden, of - toen onderkast populair werd - de avonden. Idem met de auteursnaam. Die overigens maar liefst vijf varianten heeft gekend. Eerste drie drukken was het Simon van het Reve. Dan wordt het GK van het Reve, Gerard Kornelis van het Reve, Gerard van het Reve, en tot slot Gerard Reve.
Op het omslag stond vaak een foto van de auteur, die wisselde ook nogal eens, maar in het colofon vergat de redactie dan soms de juiste naam van de betreffende fotograaf te vermelden.
Omdat het boek de eerste jaren nog niet zo goed liep, gebeurde het in 1952 dat de uitgever met zo'n duizend restexemplaren bleef zitten. In 1953 besluit die dan maar het omslag te verwijderen en het binnenwerk te voorzien van een nieuwe kaft, met daarop: vierde druk.
En zo wemelt het van de eigenaardigheden rond de tekst van het meest verkochte boek van Reve. Omdat zoveel niet klopt, ook niet in andere uitgave van Reve, heeft Aarts als titel van de voorgenomen bibliografie gekozen voor: 'Slachtoffer van sjoemelaars en sloddervossen'.
Grote Gerard Reve Show
Na afloop van het gesprek met Aarts werd op metershoog wit doek de verfilming van De Grote Gerard Reve Show uit 1974 vertoond. Deze productie van de fameuze regisseur Rob Touber maakt nog altijd diepe indruk, zo bleek uit de reacties in de zaal. Er was zelfs applaus na afloop.
Stem van Reve via A.I. actueel geparodieerd
Tja, en hoe zou Gerard Reve zelf op deze middag, en alle andere activiteiten hebben gereageerd, die rondom zijn 100e geboortedag deze maand plaatsvinden?
Programmamaker Robert Weijers van de Amsterdamse lokale omroep Salto trok de stoute schoenen aan. Met behulp van A.I. kwam hij tot een etherische dimensie vanuit het hiernamaals. Het klinkt adembenemend echt: de
imitatio stem van Reve als gastpresentator van het programma Kulti Kulti. Pure parodie, maar.. toch pakt het je wel aan ('net als de cholera', aldus Nescio in het gedicht Literatuur).
Tekst: Bert Boelaars