Nieuwe Reve-uitgave van Nop Maas: 'Wie moet ik anders herhalen?'
24 mei 2024
Wie moet ik anders herhalen? Citaten en allusies in de geschriften van Gerard Reve
In korte tijd de tweede uitgave van Nop Maas: eerder dit jaar verscheen 'Vastgenageld aan de rand van het niets' met herinneringen van Hanny Michaelis (met veel Reve), nu verschijnt er een dikke pil met maar liefst 1850 citaten en allusies (een stijlfiguur waarbij naar een algemeen feit, een bekende persoon, een bekende gebeurtenis, een bekende tekst etc. wordt verwezen), waar Maas een waar monnikenwerk aan gehad moet hebben.
Het begint met 3 citaten van resp. A. Hitler (over de vergeetachtigheid van de massa’s), thrillerschrijver Ira Levin en Charles Dickens en 1850 citaten verder eindigt het een bijbelverwijzing, een bijbelcitaat en een citaat van onbekende herkomst: 'Zwijg van het Duister, o zang van het Licht'.
Veel citaten en allusies komen uit de bijbel maar ook Karel, Hermans, Céline, Max Tak, Harry Mulisch, Schopenhauer, bisschop Gijsen, Gerard den Brabander en Rabelais (Klaargekomen sprak Priaap: 'Vort, mijn nest uit, dat ik slaap!') werden door Reve in zijn werk gebruikt. En nog vele anderen.
Niet geschikt om in één keer uit te lezen maar wel om regelmatig even wat in te bladeren en te lezen.
Het boek verschijnt in beperkte oplage (175 ex.) bij Uitgeverij Fragment, u moet er wel even voor in de buidel tasten (49,50 euro) maar is "ingenaaid gebonden in heel linnen band (met stofomslag)" en mooi vormgegeven door Huug Schipper van Studio Tint. U kunt het bestellen op de website van de uitgeverij.
Uit de inleiding
Op 2 april 1970 liet Gerard Reve zich in een brief aan Josine Meyer uit over zijn belezenheid: 'Overigens ben ik volkomen ongeletterd, al hang ik dat niet iedereen aan de neus. Ik maak de indruk iets gelezen te hebben, omdat ik van het weinige dat ik ken, een zeer intens profijt trek. En mijn thans niet meer fotografiese, maar toch nog behoorlijk funksionnerende geheugen is een geweldige steun.
Ik woeker met 32 citaten, 59 Bijbelplaatsen, 9 boeken over kunst-theorieën, 13 boeken over religie, & daarbij een scherp, goed determinerend & vooral goed ordenend verstand.’
Dat waren natuurlijk geen reële getallen, maar de schrijver deed zichzelf behoorlijk tekort, zoals moge blijken uit dit boek.
Reve putte voor zijn geschriften uit zijn eigen leven en dus ook uit wat hij las en hoorde. Zijn 'ex' Hanny Michaelis getuigde dat hij alles onthield en dat hij gevoel had voor datgene wat hij ooit zou kunnen gebruiken.
(..)
Gegeven het karakter van Reve moet niet uitgesloten worden dat sommige teksten die in dit boek als citaat gepresenteerd worden en die niet teruggevonden zijn, door hemzelf verzonnen zijn. Dit boek geeft een eerste inventarisatie. Het is geen concordantie.
Zoals zal blijken, zijn niet alle citaten teruggevonden en ongetwijfeld heb ik dingen over het hoofd gezien. Correcties en aanvullingen worden gastvrij ingewacht via mijn mailadres: nop.maas@planet.nl.
De omvang van deze inventarisatie suggereert op geen enkele manier dat Reve niet oorspronkelijk was als schrijver. De keuze van zijn citaten en de verwerking daarvan op de juiste plaats in zijn werk dragen zijn eigen signatuur. Op het verwijt dat hij zichzelf herhaalde, repliceerde Reve met de retorische vraag 'wie moet ik anders herhalen?'. Ook als hij anderen citeerde, bleef hij toch zichzelf.
Tekst: Peter Smeets
|
| home | nieuwsarchief | bibliotheek | colofon |