'Werkversies van Op Weg naar het Einde' gepubliceerd
17 november 2024
Met grote vertraging kan NadertotReve u melden dat in december 2023 bij Uitgeverij De Buitenkant, in samenwerking met de Stichting Johan Polak, de Werk (of wordings-)versies van Op Weg naar Het Einde zijn verschenen.
De uitgave zit in een harde cassette en bevat 6 katernen: 5 met de brieven en 1 met een inleiding en begeleidend schrijven. Slechts 5 brievenkaternen omdat in de collectie van Johan Polak de manuscripten van de eerste brief, 'Brief uit Edinburgh' om onduidelijke redenen ontbreken. De rest van de manuscripten zijn door Reve begin jaren 60 aan Johan Polak verkocht. Voor beiden een goede deal, want Reve was arm en hechtte weinig waarde aan 'kladpapier', Polak was rijk en hechtte veel waarde aan het kladpapier.
Cassette van de Werkversies
De 5 brievenkaternen bevatten handgeschreven en getypte kladversies van de brieven 2 tot 6 uit 'Op Weg naar het Einde', zonder verdere toelichting of noten. Die toelichting, evenals een korte biografische schets van de periode waarin 'Op Weg' tot stand kwam, staat in het extra katern.
Dit is een eerste uitgave van materiaal uit het omvangrijke literaire archief van Johan Polak. Polak was een groot liefhebber van het werk van Reve, en zoals bekend, in de eerste helft van de jaren 70 ook diens uitgever, en het Polak-archief bevat een grote hoeveelheid Reve-materiaal: wordingsversies en ander kladpapier en diverse grote correspondenties.
Om allerlei redenen heeft dit archief decennia 'op slot' gezeten maar er is een nieuw bestuur en hopelijk zal het niet bij deze uitgave blijven. Op pagina 65-66 wordt het volgende verteld over de Stichting:
Zijn [Polaks] belangen zouden na zijn dood behartigd moeten worden door de Stichting Johan Polak tot Instandhouding van het Bijzondere Boek, waarbij hij Wiljan van den Akker als voorzitter en Frans Godijn en Jeroen Chorus als bestuursleden benoemde. Polak wilde met de oprichting twee zaken regelen.
Ten eerste diende de Stichting "voorzieningen" te treffen voor "mijn kind Rik en mijn maatje Frans" zoals Polak hen noemde. De Stichting had de eerste decennia dus de financiële zorg voor onder anderen Rik van Dam. Het gevolg van het testament was echter dat er voor 'Het Bijzondere Boek' geen financiële middelen ter beschikking waren. Pas na het overlijden van Rik van Dam in 2018 kon worden ingezet op deze tweede doelstelling. Eerder was Polaks bijzonder omvangrijke archief overgedragen aan het Stadsarchief Amsterdam waar in 2018 begonnen werd met de inventarisatie van alle stukken. Deze stap was nodig voordat het door middel van o.a. publicaties kon worden ontsloten.
Dus ook hier helaas: Erst kommt das fressen dann die Literatur.
Overigens is auteursrechtelijk voor uitgave van dergelijk materiaal ook toestemming van de erven Reve nodig (in casu: J. Schafthuizen): het louter bezit van de manuscripten is niet voldoende om tot publicatie over te kunnen gaan. Het copyright van deze uitgave is dan ook van Stichting Johan Polak en J. Schafthuizen.
De 'Werkversies' kost 85 euro, is verschenen in een oplage van 1000 stuks, de begeleidende tekst is van Wiljan van den Akker en Koen Hilberdink, ISBN 978-90-832692-7-6 en is nog verkijgbaar bij de betere boekhandel.
Een klein kritiekpuntje tot slot: het begeleidende katern is wel van erg eenvoudige (en kwetsbare) makelij. Grote bladzijden van dun papier en een slappe omslag van ogenschijnlijk goedkoop karton. Gezien de prijs van het geheel een beetje vreemd.
|
| home | nieuwsarchief | bibliotheek | colofon |