Het regende pijpenstelen, afgelopen dinsdagavond in Amsterdam. Niettemin liep het kleine Torpedotheater bij de Nes helemaal vol om te luisteren naar Reve biograaf Nop Maas. In het kader van de honderdste geboortedag van de schrijver haalde hij herinneringen op, maar kwam ook met verrassend nieuws. 'Voor de liefhebber van de soort een buitenkansje', om het reviaans te duiden. Hoewel…: is deze uitdrukking wel oorspronkelijk van de zelfbenoemde Grote Volksschrijver? Daarover nu is Maas van plan een boek te schrijven. Verder werkt hij aan een biografie van Hanny Michaelis.

Ironie was een van de krachtigste wapens van Reve. Tegelijk is veel daarvan onbedoeld een te serieus leven gaan leiden. Zoals het zichzelf Grote Volksschrijver noemen. Of zijn herhaaldelijke 'vaststelling' dat hij vooral gelezen werd door huisvrouwen. Over zijn geloof viel moeilijk vast te stellen of hij dat nou echt allemaal meende. Ook hier weer veel ironie, maar naar de mening van Maas was Reve uiteindelijk wel degelijk serieus op dit punt. Al in zijn jonge jaren bestudeerde Reve de bijbel, zowel het Oude als het Nieuwe Testament. Het hielp hem los te komen van het door zijn opvoeding opgedrongen geloof in het communisme. Met name Johannes’ Openbaringen boeiden hem zeer.

Naarmate zijn schrijverschap vorderde kreeg Reve wel het verwijt dat hij zichzelf herhaalde. Waarop hij steevast reageerde met: Moet ik dan een ander herhalen? Welnu, aldus Maas: "Hij heeft wel degelijk anderen herhaald. Dat ben ik nu aan het inventariseren voor een nieuw boek. Ik heb al zo'n 1800 quotes gevonden, uitdrukkingen en zegswijzen die aan Reve worden toegeschreven, maar uiteindelijk herleidbaar zijn tot een andere bron. Neem de veel genoemde 'Karpatenkop', die had hij bijvoorbeeld van Karl Polak."

Reve was een van de weinige schrijvers van zijn tijd die in politiek opzicht vrijwel constant als rechts te duiden viel, meent Maas. "Hij provoceerde graag, daardoor dachten velen dat hij het misschien niet zo meende. Slechts een enkele keer veranderde hij van standpunt. Aanvankelijk had hij het niet zo begrepen op het koninklijk huis, en hij bedacht de leus 'Oranje Rot Op'. In het tv programma 'Zo Is Het Toevallig Ook Nog Eens Een Keer' werkte hij mee aan een scene om Beatrix belachelijk te maken. Dat was in de jaren zestig. In de jaren zeventig keerde bij hem het tij en was het een en al dweperij met Oranje."

Slechts enkele vroege werken van de schrijver worden nog uitgegeven. De erven houden heruitgaven tegen, waarom is niet duidelijk maar goed voor de nalatenschap van Reve is het niet, aldus Maas. Gevraagd naar zijn favoriete boeken noemde Maas Nader Tot U, Bezorgde Ouders en de vele brievenboeken: "Het beste van Reve kwam naar voren in zijn brieven. Dat was zijn kwaliteit. Daarin wist hij de registerwisselingen van ernst en humor goed te combineren. Hij kon daardoor schrijven wat hem echt bezighield."

Hoewel al veel brieven zijn gepubliceerd liggen er nog tal ongepubliceerd op de plank. Ook brieven die nooit verstuurd zijn. Zoals de venijnige ‘Doodvonnissen’ die Reve soms optekende als hij zich kwaad maakte.

Acteur en schrijver Maarten Spanjer las deze avond enkele gedichten van Reve voor. Eenmaal, zo herinnerde hij zich, had hij geprobeerd Reve in een tv programma te krijgen. Omdat deze niet wilde belde Spanjer op om te horen waarom. Waarop Schafthuizen hem meedeelde dat telkens wanneer ze in Machelen de kop van Spanjer op de tv zagen, ze het toestel acuut uitzetten. Er viel verder niet over te praten.